De partner van uw collega besluit na 30 jaar de relatie te verbreken, een collega verliest zijn kind, een andere collega wordt ernstig ziek en overlijdt. Allemaal voorbeelden van verdrietige gebeurtenissen die in iedere organisatie zomaar kunnen voorkomen. Toch zijn niet alle bedrijven hierop voorbereid. Wat je in de praktijk vaak tegenkomt is het volgende:
- De betrokken collega’s weten niet wat ze moeten doen, wat ze wel en niet kunnen zeggen en vermijden contact.
- De rouw wordt gebagatelliseerd; "Gelukkig heb je nog een kind....."
- Collega’s kennen de rouwende collega niet meer terug, wat vervreemdend kan werken...
- Collega’s begrijpen niet waarom de ene collega de draad weer oppakt na een paar weken en de andere collega na een jaar nog thuis zit na eenzelfde soort verlies
- Collega’s worden geconfronteerd met hun eigen verliezen, wat soms leidt tot reacties die de rouwende medewerker niet bepaald vooruit helpt
- Collega’s met vooroordelen, met name over hoe lang een rouwproces duurt bijvoorbeeld. "Het is nu toch al twee jaar geleden?"
Rouw en verzuim op de werkvloer
In de praktijk is het telkens weer zoeken naar een goede modus. Hoe gaan we om met de werknemer die te maken krijgt met een ingrijpend verlies? Voor het verlies van een dierbare staat vaak slechts 2 dagen verlof genoteerd. We begrijpen allemaal dat dit te weinig is. Het organiseren van een uitvaart bijvoorbeeld kost al gauw een week, nog los van het moeten leren omgaan met een ingrijpend verlies. Veel rouwenden melden zich ziek. De werkgever, die over het algemeen erg betrokken is bij de werknemer wil deze ruimte vaak geven, maar op een gegeven moment kan de schoen gaan wringen. Wat is een redelijke periode van afwezigheid? Ook zal er aandacht voor de collega's moeten zijn. Ook zij leven enorm mee en gunnen de collega tijd en ruimte. Echter ervaren zij aan de andere kant meer werkdruk als zij taken overgenomen hebben. Resultaat gericht denken versus mensgericht denken komen in de knel met elkaar.
Wanneer u te maken krijgt met rouw en verlies op de werkvloer, is het belangrijk dat er op gepaste wijze omgegaan wordt met de betreffende medewerker(s). Verlieservaringen hebben een grote impact op het welbevinden van de medewerkers. Een medewerker kan behoorlijk uit balans raken en dat beïnvloedt daarmee regelrecht het functioneren op de werkvloer. De manier waarop men weer op de werkvloer ontvangen wordt nadat u te maken hebt gehad met ingrijpende verlieservaringen, bepaalt hoe u uzelf als werknemer weer kunt verbinden met het werk, met collega's, met het team. Omdat elk mens uniek is, is ook elk rouwproces uniek. Telkens zal van medewerker tot medewerker bekeken moeten worden wat haalbaar is en hoe een re-integratieproces zal verlopen.
Het is van belang om deskundige begeleiding in te schakelen, wanneer een medewerker vast dreigt te lopen in het rouwproces. Wanneer de klachten niet verminderen, er geen vooruitgang te bespeuren is. Vaak zijn de korte trajecten helpend om het proces weer 'vlot te trekken'.
Zie ook mijn blog over:
Rouw, rouwverlof en omgaan met rouw op de werkvloer
Leiderschap en begeleiden van rouwende medewerkers
Vele soorten verliessituaties
Verliessituaties zijn heel divers. Hierbij denken we in eerste instantie aan het verlies van een dierbare door overlijden. Maar er zijn heel veel andere verliezen die het leven van de medewerker totaal ontwricht. Bijvoorbeeld: het verlies van uw gezondheid, het verlies van de secure base van het huwelijk door een echtscheiding, het verlies van contact met de kinderen doordat uw partner de omgang met de kinderen tegenwerkt. Het verlies van een fijne werkplek, omdat u bijvoorbeeld door een reorganisatie afscheid moet nemen van vertrouwde collega’s. Het verlies van uw partner die aan Alzheimer lijdt. En zo zijn er nog vele verliezen op te noemen waarmee men zomaar te maken kunt krijgen.
Het blijkt uit onderzoeken en gesprekken met mensen uit het werkveld, dat een grote groep mensen het heel moeilijk vindt, om te gaan met mensen die onder een verlies lijden. In de bedrijfsmatige context is dat vaak nog veel lastiger. Dat leidt dikwijls tot handelingsverlegenheid.
Resultaatgerichtheid versus mensgerichtheid
Op het werk is er een spanningsveld tussen ‘de resultaatgerichtheid’ en ‘de mensgerichtheid’. De kosten van (tijdelijke) uitval van werknemers door verliesgebeurtenissen kunnen groot zijn. Vanuit bedrijfsmatig oogpunt is ruimte bieden voor het verwerken van verlies om die reden al ‘winstgevend’. Want net dat beetje meer aandacht en ietsjes meer tijd en geduld kunnen ervoor zorgen dat de werknemer weer verbinding kan maken met het werk of aan de gang kan blijven, i.p.v. zich ziek te melden.
Soms kan het werk juist zorgen voor structuur en bedding om het verlies te kunnen dragen. Aandacht voor de persoonlijke levensomstandigheden draagt bij aan motivatie, betrokkenheid en verbinding van medewerkers. Het is essentieel dat er bekendheid is m.b.t. verlies en rouwprocessen.
Grip krijgen door kennis en inzicht
De meeste mensen vinden op eigen kracht hun weg in het land van rouw waar zij ongewild in terecht komen. Zij vinden voldoende steun bij familie of binnen hun netwerken of op het werk. Zij doorlopen het rouwproces en vinden uiteindelijk een manier om een overweldigend verlies of indrukwekkende gebeurtenis te verweven in hun levensverhaal. Dat wil overigens niet zeggen dat deze mensen geen warme bedding nodig hebben en oprechte belangstelling van de collega ’s op de werkplek. Een kleinere groep mensen heeft ondersteuning nodig in het omgaan met ingrijpende verlieservaringen.
Rouw kan zich op heel veel verschillende manieren uiten. Rouwen is een normale reactie bij verlies. Door te rouwen kijkt een mens het verlies aan en gaat ermee aan de slag. Ieder op eigen manier. Rouwen gebeurt op alle fronten, met elke vezel van het lijf:
- in gedachten (hoe heeft het zo kunnen gebeuren)
- In gevoelens (verdriet, pijn, boosheid, angst, verwarring)
- In het lijf (vermoeidheid, enorme onrust, lichamelijke klachten, concentratieverlies)
- in de waarneming van de wereld om je heen (zoveel is hetzelfde en toch lijkt alles anders)
- op identiteitsniveau (wie ben ik zonder jou)
Verlies van concentratie, motivatie, focus
Om het evenwicht en vooral zichzelf te hervinden is rouwen noodzakelijk. Het is van belang stil te staan bij wat er is, zich bewust te worden van de gevoelens die het afscheid oproept, deze gevoelens te kunnen uiten en er vorm aan te geven. Dat doet ieder op zijn eigen manier.
Een verlieservaring vraagt om het opnieuw herijken van het leven. Wat is nu nog belangrijk en van waarde voor mij? Past mijn werk nog bij mij? Zoek ik nu iets anders?
Rouwen behelst tevens het zoeken naar de eigen wijze waarop men dat kan doen. Het rouwen zal zeker invloed uitoefenen op de wijze waarop het werk – wellicht tijdelijk - inhoudelijk anders vormgegeven zal worden. Het rouwen kost zoveel energie, dat dit vaak ten koste gaat van concentratie, focus, motivatie enz.
Kennis over rouwprocessen en over wat verlieservaringen met u doen als mens is essentieel. Weten wat u beter wel of juist niet kunt zeggen of doen is fijn. Als uw rouwproces erkend wordt en u weet zich gesteund door collega's en het team, kunt u zich langzaamaan weer verbinden met het werk. Door het begrip en de ondersteuning krijgt niet alleen de individuele medewerker maar ook het bedrijf weer grip op de situatie.
Aanbod Rouwkost voor bedrijven
Vanuit Praktijk Modesto zijn er verschillende begeleidingsmogelijkheden. Ik vind het erg belangrijk om maatwerk te leveren en af te stemmen. Waar is behoefte aan, welke vragen leven er, wat is er nodig? In overleg wordt bepaald welk aanbod het beste aansluit bij de vraag/behoefte van het bedrijf .
Het ondersteunen/ begeleiden van individuele werknemers.
De individuele begeleiding van de medewerker is erop gericht om samen te onderzoeken wat er speelt. Waarom het de medewerker bijvoorbeeld niet lukt om ‘het leven weer op te pakken’ na een ingrijpende verlieservaring. Of wanneer de medewerker depressief is en kampt met vragen rondom zin- en betekenisgeving. Of te maken heeft met burn-out klachten. Tijdelijke ondersteuning en begeleiding (vaak relatief korte trajecten) kan vaak voldoende zijn om de draad weer zelf op te pakken. De tools en de inzichten die de medewerker krijgt, zorgen ervoor dat meer grip ervaren wordt. Daardoor ontstaat meer rust en nemen stressklachten af. Deze individuele trajecten starten met een kennismakingsgesprek waarna doelen en aantal gesprekken vastgelegd worden. Zie ook individuele trajecten.
De transitiecirkel : over veranderingsprocessen na ingrijpende gebeurtenissen
Deze training wordt bij voorkeur in groepen van maximaal 20 personen gegeven. De training is verdeeld in 3 modules van 1,5 uur.
Deze interactieve lezing is speciaal bedoeld voor de mensen in het bedrijf of in de scholen die andere medewerkers op de werkvloer persoonlijk begeleiden en ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan managers, leidinggevenden, HRM medewerkers, personeelsconsulenten.
Aan de hand van de transitiecirkel (Model van Jacob Wielink e.a.) leer je anders te kijken naar de processen die spelen in het leven van alledag van iedereen. Het gaat over thema’s als contact, hechten, intimiteit, afscheid nemen, rouw en betekenisgeving. Verlieservaringen binnen deze thema's hebben een grote impact op je functioneren in het dagelijks leven.
Inhoud training:
Module 1. Een eerste verkenning van de transitiecirkel en het uitdiepen van de eerste twee thema's ; contact en hechten versus uit contact gaan en onthechten . En wat u ervan merkt bij de medewerker op de werkvloer wanneer verlieservaringen binnen deze twee thema's hebben plaatsgevonden.
Module 2. Uitdiepen van het thema intimiteit, afscheid nemen en rouwen versus intimiteit vermijden, geen afscheid nemen en niet rouwen. De link met de thema's uit module 1 zal zeker terugkomen. In deze module leert u over de meest recente kijk op rouwprocessen. Wat houdt normale rouw in en wanneer is er specifieke ondersteuning en begeleiding nodig voor de medewerker? Het gaat ook over rouwverlof en ziekteverzuim.
Module 3. Uitdiepen van het thema betekenisgeving. Daarnaast aandacht voor het alert zijn op lichamelijke en psychische klachten van medewerkers aan de hand van de transitiecirkel. Hoe kun je anders kijken naar signalen als bijvoorbeeld concentratie en focusverlies, uit verbinding gaan met collega's, demotivatie, en burn-out klachten? Veel van de klachten die je tegen komt op de werkvloer, hebben veelal te maken met onderliggende verliezen bij de medewerker. Verlieservaringen waarmee iemand in het leven te maken heeft gekregen. Verliezen die wellicht nog niet opgenomen zijn in het levensverhaal.
Dit model roept op tot persoonlijke betrokkenheid en het onderzoeken van het eigen levensverhaal cq. verliesverhaal. Alleen door dat te doen kunnen we anderen oprecht nabij zijn. En hebben we meer gereedschap tot onze beschikking om te weten hoe je om kunt gaan met rouw en verlies op de werkvloer.
Training: Rouwkost voor bedrijven.
Deze training is speciaal bedoeld voor teams, leidinggevenden, HR medewerkers en medewerkers van bedrijven. Deze training duurt 2 uur en kan aan elke gewenste groepsgrootte gegeven worden.
Thema’s die aan bod komen:
- Wat houdt rouwen eigenlijk in?
- Hoe verloopt een rouwproces?
- Wat is normaal rouwgedrag? Wanneer moet ik me zorgen gaan maken?
- Do’s and Dont’s: Wat kan ik doen of zeggen? Wat is vooral niet handig om te doen of zeggen?
- Hoe kan een medewerker zich weer gaan verbinden met het werk?
- Hoe ga ik om met rouw op de werkvloer bezien vanuit het perspectief van de medewerker, de collega, de leidinggevenden, het bedrijf?
- Rouwverlof versus ziekteverlof
Wanneer er inzicht is in bovenstaande thema’s zal de medewerker met een verlieservaring een warme bedding ontmoeten als zij weer aan het werk gaan en zullen zij zich langzaamaan weer kunnen gaan verbinden met het werk.
Heeft u interesse? Neem dan contact met me op via de contactpagina op deze website of mail naar info@praktijkmodesto.nl of bel rechtstreeks met Sandra via telefoonnummer 06-464 123 85
