Burn-out; wat zit daaronder?

Algehele uitputting is het kernsymptoom van burn-out. Hieruit komen weer drie andere symptomen uit voort: Cognitief en emotioneel controle verlies en mentale distantie.

Het lijkt wel of er steeds meer mensen met burn-out klachten te maken krijgen. In het NRC hebben een aantal artikelen gestaan over burn-out. In het eerste artikel las ik over wat burn-out is en over oorzaken van burn-out. Ik heb wat stukjes overgenomen en aangevuld met mijn eigen ervaringen. Zelf ben ik ook bekend met burn-out en heb aan den lijve ondervonden wat de impact kan zijn op de leven.

Algehele uitputting is het kernsymptoom (extreme emotionele en fysieke uitputting) van burn-out. Hieruit komen weer drie andere symptomen uit voort:

  • Cognitief controleverlies (geheugen- en concentratieproblemen)
  • Emotioneel controleverlies (huilbuien, woedeaanvallen, prikkelbaarheid, labiliteit)
  • Mentale distantie ( weerstand tegen werk, cynisme)

Dit alles leidt tot depressieve klachten en spanningsklachten. Burn-out patiënten zijn vaak somber, ze slapen slecht, piekeren veel en hebben een heel scala aan lichamelijke klachten; hoofdpijn, buikpijn, spierpijn, hartkloppingen, huiduitslag, vatbaarheid voor ontstekingen en nog veel meer.

In de wetenschap wordt als belangrijkste oorzaak van een burn-out meestal een verstoorde balans genoemd tussen wat iemand allemaal moet op het werk (van de baas of van zichzelf), en wat diegene allemaal terugkrijgt van het werk. Bijvoorbeeld autonomie, waardering, gezellige collega’s, een goed salaris, prettige werkroosters, zien dat het werk resultaat oplevert.

Het gaat om de balans, voor het evenwicht tussen inspanning en herstel: wie niet uitrust, wordt steeds vermoeider. Het is wel zo dat sommige mensen meer kans lopen op een burn-out dan andere. Bij perfectionisten en mensen die moeilijk ‘nee’ kunnen zeggen, raken  evenwichten bijvoorbeeld veel eerder verstoord. Mensen die ‘bevlogen’ zijn, dus die erg genieten van hun werk, lopen juist minder risico – mits ze het werk ook kunnen loslaten.

Volgens de Amerikaanse psycholoog Christina Maslach, moeten we de oorzaak vooral niet louter bij de persoon zoeken; de rol van de werkomgeving negeren verergert het probleem. Eerder dit jaar schreef Maslach over het gevaar dat mensen niet over hun vermoeidheid durven praten op het werk uit angst om zwak gevonden te worden. In organisaties met zo’n angstcultuur lopen mensen een hoger risico op burn-out.

Zelf heb ik ook te maken gehad met het burn-out fenomeen en ik kan uit de grond van mijn hart zeggen dat ik het op dat moment vre-se-lijk  vond. Ik zat vast in een patroon van mezelf overvragen, geen grenzen kunnen stellen, teveel moeten van mezelf. Omgevallen, ingestort! Ik verfoeide het dat ik als een lamgeslagen hoopje op de bank zat, me somber en machteloos voelde. Niet meer in staat om wat dan ook te doen. Compleet uitgeput.

Dankbaar 

Ten tijde van die enorme vermoeidheid kon ik er geen enkele positieve draai aan geven, maar gek genoeg begon ik na verloop van tijd mijn burn-out dankbaar te worden.  Met vallen en opstaan ben ik deze burn-out weer te boven gekomen en het heeft me bijzonder veel inzichten gebracht m.b.t. mijn eigen functioneren. Zowel privé als in mijn werkleven. Daarvoor had ik wel iemand nodig die liefdevol doch kritisch met me mee keek naar mijn coping mechanismen, mijn valkuilen, mijn patronen.

Onder mijn burn-out bleken ingrijpende verlieservaringen te liggen. Ervaringen die ik lekker weggestopt had, omdat ze veel te pijnlijk waren voor me. Ik ben heel lang kampioen geweest in bijvoorbeeld het zoeken naar afleiding, het vermijden van sommige gespreksonderwerpen, me afzonderen als het te heet onder mijn voeten werd.

Inzicht en grip

Nu weet ik als geen ander dat inzicht in het eigen levensverhaal en wat de verschillende verlieservaringen betekend hebben voor mijn leven, heel essentieel is. En ja, ik ben best diep gegaan, maar ik voel me een stuk evenwichtiger nu en heerlijk rustig. Ik begrijp mezelf zoveel beter en kan de signalen die mijn lichaam mij geven inmiddels goed ‘lezen’. De keuzes die ik nu maak, zijn de keuzes die goed voor me zijn. Waar ik blij van word en gelukkig. Waar ik energie uit haal. Met het zorgen voor voldoende rust en pauze momenten; de balans tussen in- en ontspanning bewaken blijft een lastige, maar het lukt me gelukkig steeds beter.
Ik gun niemand een burn-out, maar als het dan toch zover gekomen is…. Start dan een persoonlijke onderzoek, zodat je na het hele proces er sterker uitkomt. 
Heb je hierbij ondersteuning nodig? Je bent van harte welkom in mijn praktijk voor een gratis kennismakingsgesprek.

burn out en kenmerken en signalen

Eén-op-één begeleiding: iets voor u?

Is het tijd om de regie weer terug te nemen? Individuele begeleiding kan u helpen de draad van het dagelijks leven weer op te pakken. Zónder wachtlijst.